Happy Days
Historie
De locatie Dwarstocht was een braakliggende plek met een industriebestemming, op de hoek van de Vinexwijk Oosterheem. Gezien de ligging aan een hoofdader in Zoetermeer én de plaatselijke bouwopgave is woningbouw een logische invulling voor deze plek.
Het bijzondere van de plek is de grondwal die de locatie aan drie zijden omsluit. Deze wal is beplant met een dichte houtwal en veel volwassen bomen. Dit maakt dat de plek voelt als een groene oase, afgescheiden van de omliggende buurten en drukke wegen. Dit is ook de directe aanleiding geweest voor het concept.
Concept
De basis van het plan wordt gevormd door de stevig beplante grondwal, die de locatie omsluit. Daarbinnen ontvouwt zich een licht glooiend, groen en autovrij landschap. Kleine buurtjes liggen als eilanden in een doorlopend parklandschap. Daarin is volop ruimte voor gezamenlijk gebruik voor spelen, ontmoeten en ontspannen. De auto is ‘verbannen’ naar de rand; een ringweg buiten de grondwal geeft toegang tot kleine parkeerkoffertjes aan de achterzijde van de woningen. Daarnaast zijn er twee grotere parkeervelden gemaakt aan de rand, voor bezoekers of de tweede auto. Deze liggen dus op grotere afstand van de woningen. Dit maakt het mogelijk om een unieke woonmilieu te maken waar avontuur en het buitenleven de boventoon voeren. Thema’s als natuurinclusiviteit en klimaatadaptatie krijgen daarmee de volle aandacht in het plan.
Ontmoeting
Zoals je op de camping een voortent of een luifel hebt, hebben alle woningen in Happy Days een veranda naar het collectieve gebied. Deze plekken liggen iets verhoogd ten opzichte van de omgeving of op enige afstand van het pad. Dat geeft de bewoners enige privacy, terwijl er contact blijft met de omgeving. Daarmee is er een ontspannen sociale controle op spelende kinderen en voorbijgangers. En geeft het aanleiding tot een groetend gebaar of een kort praatje met een voorbijganger.
Het gevoel van saamhorigheid krijgt verder uiting door ontmoetingsplekken in het groen en een buurtgebouwtje waarin een ruimte kan worden gereserveerd en een bring-me-box is.
Woongeluk
Aan de basis van het ontwerp ligt een onderzoek naar diverse leefstijlen en een onderzoek naar wat nu zorgt voor woongeluk. Het resultaat hiervan is een inspirerend en vernieuwend woonmilieu. Het benaderen van plezier, betekenis en deugd is in de ruimtelijke omgeving een uitdaging. Eigenlijk zijn al deze ingrediënten afhankelijk van menselijk handelen en het feit dat mensen bepaalde activiteiten ondernemen vanuit zichzelf. Deze activiteiten kunnen gestimuleerd worden door de ruimtelijke omgeving. In je eigen privé omgeving, maar ook de directe omgeving met je naaste buren en vrienden en uiteindelijk ook in de openbare ruimte met mensen die je maar nauwelijks of helemaal niet kent.
Ruimtelijke en sociale domeinen.
De invalshoeken van plezier, betekenis en deugd worden gestimuleerd binnen vier ruimtelijke domeinen en overgangen daartussen: het privé domein, het collectieve domein, het semipublieke domein en het publieke domein. Veel wijken en steden hebben een harde overgang van privé en publiek en relatief weinig daartussenin. Er is weinig aandacht voor overgangen en het semipublieke en collectieve domein. Het andere uiterste is een camping of vakantiepark. Daar zijn veel meer domeinen tussen het privé en publiek domein, ruimte wordt geclaimd en loopt meer in elkaar over. Op vakantie en op de camping spreken mensen elkaar makkelijker aan, delen spullen en ondernemen gezamenlijk activiteiten; de plek waar diverse domeinen van geluk vertegenwoordigd en in balans zijn. Ook het parochiale en collectieve domein is hier aanwezig. Bovendien zijn de scheidingen hier minder hard en lopen deze juist vloeiend in elkaar over. Dit zorgt voor een hele andere beleving van de fysieke ruimten in vergelijking met een reguliere woonwijk. De uitdaging bij het ontwerpen van een nieuwe woonbuurt is de uitdaging om juist op de overgangen van privé (woning) naar openbaar vorm te geven, zodat een rijke interactie tussen de woning en de buitenruimte ontstaat.
Een jaarrond vakantiegevoel
Het ‘geluksgevoel’ van de camping en op vakantie zijn is de basis van het plan voor Happy Days. Dit is in alle aspecten terug te vinden; de vrije verkaveling, het groene landschap tussen de woningen, de omringende boskraag, het buitenleven en de sociale interactie die wordt gestimuleerd door de verschillende ontmoetingsplekken in het plan. Je hebt je eigen woning, maar deelt ook een groot groen park met de buurt waar je allerlei activiteiten kan ondernemen: spelen, wandelen, fietsen, tennissen, vissen, hutten bouwen, ontspannen en ontmoeten. Net als op de camping vind je in het ontwerp een picknicktafel, is er ruimte om een balletje te trappen en met lekker weer kun je met de buren barbecueën. Happy Days is een woonwijk waar vakantie gevoel gestimuleerd wordt, met een rijke gelaagdheid, waarbij integraal is nagedacht over thema’s als ecologie, klimaatbestendigheid, duurzaamheid, ontmoeting en activiteit. Een plek waar de auto niet thuishoort. Een plek waarin je kunt ontsnappen aan de drukte van de stad en waarin het allemaal draait om buiten zijn.
Biotopen en watersysteem
Het glooiende landschap met verschillende dichtheden qua groen is versterkt door er verschillende biotopen aan te kopelen: Een bosbiotoop aan de rand, een glooiende valleibiotoop en een dalbiotoop rondom de vijver. Het watersysteem is hier op een natuurlijke manier in verweven; het hemelwater van de daken en verharding stroomt oppervlakkig naar de greppels en kan daar inzijgen of verder afstromen naar de centraal gelegen vijver. Tussen de vijver en de nabij gelegen vaart is een overstort gemaakt, enkel om in extreme situaties te kunnen afvoeren. De basis is dat het lokale zuivere hemelwater in het gebied blijft en zich niet vermengd met het eutrofe water uit de vaart. Deze gezamenlijke ingrediënten voeden de verschillende biotopen. Elke biotoop heeft haar eigen specifieke dier- en plantsoorten. Daarbij richten we ons per biotoop op een zogenaamde ambasadeursoort. Voor de bosbiotoop is dit bijvoorbeeld de dwergvleermuis. Deze soort stelt bepaalde eisen aan beschutting, nestgelegenheid, voedsel en corridors. Door de (groen)inrichting daarvoor te optimaliseren ontstaat er direct een heel netwerk aan andere insecten, vogels. Vrijwel alle woningen wordn voorzien van natuurinclusieve maatregelen, zoals geïntegreerde nestkasten, die weer aansluiten op de soorten van de betreffende biotoop.
Architectuur
De architectuur van de woningen voegt zich op een natuurlijke manier in het landschap. De woningen zijn laag aangekapt en ogen daardoor vriendelijk. De veranda’s zijn in hout uitgevoerd en in combinatie met de lichte metselsteen dragen zo bij aan de natuurlijke uitstraling van het geheel.
Vrijbuiters
Uniek in het planproces is dat in een vroeg stadium (begin VO-fase) een groep potentiële bewoners is verzameld onder de naam ‘vrijbuiters’. Met deze mensen is een intensief traject doorlopen met informatiemarkten en meerdere participatieavonden. Deze groep is vanaf het begin meegenomen in dit woonconcept om daarmee eigenaarschap en binding met het plan te creëren. Juist omdat de manier van wonen hier niet-traditioneel is vraagt dit ook een bewonersgroep die gelooft in zo’n plan. Bij de verkoop van de woningen hebben de vrijbuiters voorrang gekregen.
Meer weten over dit project?
Robbert Jan vertelt je er graag over.